7 اتفاق مهم استارتاپی 1402؛ از حملات سیاسی تا سایبری

اینترنت بی‌کیفیت و محدودیت‌های فیلترینگ

وی ادامه می‌دهد: مهمترین اتفاق از نظر من مساله دسترسی به اینترنت و محدودیت‌های ناشی از فیلترینگ از یک طرف و از طرف دیگر تحریم‌های بین‌المللی که سختگیرانه‌تر شد و دسترسی بسیاری از شرکت‌ها و استارتاپ‌ها به زیرساخت‌ها و ابزارهای تکنولوژی محدود کرد و باعث نارضایتی از کیفیت و کارآیی اینترنت در ایران شد و به شدت در رشد اکوسیستم و اقتصاد دیجیتال کشور تاثیر منفی داشته و سال 1402 یک قله در محدودیت و نارضایتی بود.

اینترنت گران شد

او دومین مساله مهم را افزایش تعرفه‌های اینترنت بیان می‌کند و می‌گوید: سال گذشته تعرفه‌های اینترنت در کشور تقریبا رشد 30درصدی داشتند و اگرچه به گواه من به لحاظ اقتصادی این رشد قیمت با توجه به سرکوب 4 الی 5 ساله گریزناپذیر بود و دولت چاره‌ای نداشت و شرکت‌های fcp (ارتباطات ثابت) به شدت در سرمایه‌گذاری در زیرساخت دچار مشکل شده بودند ولی به دلیل نارضایتی مردم از کیفیت اینترنت و فیلترینگ شدید، بخش مهمی از جامعه از مبلغی که بابت اینترنت پرداخت می‌کنند احساس نارضایتی دارند ضمن اینکه قدرت خرید مردم نیز کاهش پیدا کرده است و گمان می‌کنم این موضوع باعث کاهش مصرف اینترنت در بخشی از جامعه خواهد شد.

اوج‌گیری حملات سیاسی به استارتاپ‌ها

سومین مساله مهم استارتاپی از نظر مدیرعامل کارنامه، حملات سیاسی به استارتاپ‌ها بود که در سال گذشته بارها شکل گرفت، نامداری در این باره می‌گوید: دیجی‌کالا که شاید به عنوان بزرگ‌ترین تجارت الکترونیک (E-commerce) در ایران بتوان از آن یاد کرد در ابتدای سال با پلمب 10 روزه به دلیل حجاب آغاز کرد سپس سرمقاله مهمی که در روزنامه کیهان نوشته شد و پیام قوی به اکوسیستم استارتاپی بود که بگوید شرایط به چه نحوی است و با بازداشت چند ساعته مدیرعامل دیجی کالا در اواخر سال گذشته پازل تکمیل شد و به وضوح این سیگنال به اکوسیستم دیجیتال وارد شد که به آن‌ها اعتمادی وجود ندارد و مالکیت آنها محترم انگاشته نمی‌شود.

او ادامه می‌دهد: مساله تنها دیجی کالا نیست و وقتی به بزرگترین‌ شرکت تجارت الکترونیک ایران، همچنین فشاری وارد می‌کنند بقیه استارتاپ‌ها حساب کار دستشان می‌آید و برخی جمع‌آوری می‌کنند خصوصا شرکت‌های تازه کار و کوچک، و یا در رفتار خود تغییر ایجاد می‌کنند و این به منزله تهدید در اکوسیستم اقتصاد دیجیتال تلقی می‌شود.

خیزش موج مهاجرت نیروی کار؛ تهدیدکننده استارتاپ‌ها

به گفته نامداری، چهارمین اتفاق مهم استارتاپی امسال تغییر شکل مهاجرت بود؛ او می‌گوید نیروی انسانی در شرکت‌های استارتاپی اهمیت بالایی دارد چراکه بزرگترین سرمایه این شرکت‌هاست به خصوص نیروهای فنی نقش بسیار پررنگی در رشدشان دارند.

وی می‌گوید: ما امسال شاهد بودیم که  تاحدودی روند مهاجرتی که در دوره کرونا آغاز شده بود و بیشتر در غالب دورکاری کارکنان در داخل ایران بود و یا برای کشورهای اطراف به صورت فریلنسری(آزادکاری) کار می‌کردند متوقف شده و این نوع تقاضا برای این نوع نیروی انسانی در آن کشورها کاهش پیدا کرده است؛ از طرف دیگر شرایط اقتصاد جهانی هم باعث شد که یک مقدار در اغلب بزرگترین شرکت های تکنولوژی در جهان تعدیل نیرو وجود داشته باشد؛ آن موج مهاجرت و آن موج دورکاری متوقف شد و به جای آن روند؛ در سال 1402 شاهد خیزش موج جدیدی از مهاجرت به دلیل نارضایتی از شرایط کلی جامعه در داخل کشور هستیم و به نظر می‌آید خیزش این موج از آن موج کرونا قوی‌تر است و این بسیار اتفاق نگران‌کننده‌ای است.

چالش‌های تامین مالی استارتاپ‌ها

او پنجمین اتفاق مهمی که در سال 1402 برای استارتاپ‌ها افتاد را مشکلات حوزه تامین مالی عنوان می‌کند و می‌گوید: تقریبا هیچ سرمایه‌گذار خصوصی و vc (سرمایه گذاری خطرپذیر) تخصصی در ایران در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری نمی‌کند؛ در چنین شرایطی، گروهی همچون گلرنگ روی برخی از استارتاپ‌های معروف سرمایه‌گذاری می‌کند اتفاق خوبی است اگرچه دغدغه‌هایی هم در کنار آن وجود دارد؛ برای مثال پس از تیک اور(در دست گرفتن) کردن شرکت تپسی توسط شرکت گلرنگ برخی‌ها به این فکر می‌کنند که آیا توان راهبری و ادامه کار در گروه گلرنگ وجود دارد و بدون بنیان‌گذار و مدیرعامل این استارتاپ می‌تواند به تنهایی راهبری کند؟ که باید منتظر بود و دید. اما اتفاق خوبی که یک سرمایه‌گذار با توان مالی خوب وارد این حوزه شده است اما موضوع نگران‌کننده این است که به جز گلرنگ، شرکت دیگری نیست که چنین کاری کرده باشد.

او ادامه می‌دهد: دسترسی به منابع مالی خارجی از بین رفته و سهامداران و سرمایه‌گذاران خارجی در ایران فعالیت نمی‌کنند و این دیواری که دور ایران کشیده شده است بیشترین لطمه را به استارتاپ‌ها وارد می‌کند و سال 1402، سال خوبی از این بابت برای استارتاپ‌ها نبود.

حملات امنیتی و سایبری به استارتاپ‌ها

ششمین اتفاقی که در حوزه استارتاپ‌ها افتاد و به نظر مدیرعامل کارنامه نگران‌کننده است، حملات امنیتی به استارتاپ‌ها و افشای داده‌ها است؛ او در این رابطه می‌گوید: این حملات که به شرکت‌‌های مختلف صورت گرفت از جمله، اسنپ، تپسی و استارتاپ‌های کوچک‌تر و استارتاپ‌های حوزه فین‌تک و حتی نهادهای دولتی که روند نگران‌کننده‌ای است و نشان‌دهنده ضعف ما در زیرساخت‌هاست و متاسفانه در ایران قانونی برای حفاظت از داده‌های شخصی نداریم و تداوم این حملات می‌تواند باعث ناامنی و بی اعتمادی کاربران به استارپ‌ها و سامانه‌های دولتی باشد.

کاهش قدرت خرید جامعه

هفتمین و آخرین مورد نیز، بحث کاهش قدرت خرید جامعه است، او در این رابطه توضیح داد: این مواردی که ذکر شد مواردی است که درون اکوسیستم استارتاپی رخ داده، اما به نظر من در کلیت کشور موضوعی وجود دارد که به طور غیرمستقیم تاثیرش را بر اکوسیستم استارتاپی می‌گذارد و آنهم شرایط بد اقتصادی و گسترش فقر و کاهش قدرت خرید مردم است؛ به طور طبیعی وقتی توان مالی مردم کاهش پیدا می‌کند به سمت حذف هزینه‌ها و کاهش نیازها و مصارفی که قبلا داشته‌اند می‌روند و عجیب نیست که در چنین شرایطی مردم هزینه کمتری برای گردشگری، سلامت، پس انداز و سرمایه‌گذاری کنند و این موضوع استارتاپ‌های مربوطه را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ برای مثال کسی که قبلا از اسنپ فود غذایی سفارش می‌داده ترجیح می‌دهد هزینه پیک را ندهد و خود به صورت حضوری خرید کند که مقداری صرفه‌جویی کرده باشد.

او در پایان گفت: کاهش قدرت خرید جامعه می‌تواند لطمه جدی به فروش و شرایط مالی استارتاپ‌ها در کشور بگذارد و به نظر من سال 1402 از این نظر سال خوبی نبود.