مدیرعامل فرآوری مواد معدنی پالش سنگ سوادکوه؛ فلورین گنجی که هنوز اکتشاف تفضیلی نشده است

اقتصاد کوشان- سارا ربیعی: استان مازندران یکی از استان­های مهم کشور در حوزه ذخیره فلورین به شمار می­رود. یکی از این معادن فلورین، معدن پالایش سنگ سوادکوه است که در سال 1401 این واحد معدنی به مدیریت رضا رفیعی­فرد به­عنوان واحد نمونه معدنی در استان مازندران معرفی شد و این عامل و دهه­های تجربه ایشان در این حوزه، مجموعه اقتصاد کوشان را بر آن داشت تا با این مدیر پیشکسوت و نمونه به گفتگو بنشیند.

مدیرعامل فرآوری مواد معدنی پالش سنگ سوادکوه گفت: در محدوده البرز مرکزی ذخایر گنج مانند هنگفتی از فلورین وجود دارد اما به دلیل عدم اکتشافات تفضیلی تولیدات ما کم است.

رضا رفیعی­فرد با بیان اینکه سنگ فلورین یکی از کانی­های نادر و کمیاب سطح زمین است، اظهارکرد: مازندران سومین کمربند بزرگ فلورین­زایی دنیا بعد از معادن سرب قدیمی امریکا و میدلن انگلیس است، فلورین‌های مازندران از نظر تنوع در دنیا بی نظیر است و در ۱۵۰ صنایع کاربرد دارد.

وی با بیان اینکه فلورین یا فلوراسپار به طور مستقیم یا غیر مستقیم برای تولید محصولاتی از قبیل آلومینیوم، فولاد، بنزین، عایق فوم، پلاستیک، گازهای مبرد و سوخت اورانیوم استفاده می­شود، تصریح کرد: بیشترین مصرف تجاری فلورین شامل سه دسته است؛ دسته اول اسیدگرید یا اسیداسپارکه بیشتر از 97 درصد کلسیم فلوراید دارد. دسته شیمیایی که 90 تا 95% کلسیم فلوراید دارد و دسته متالورژی یا مت اسپار که محتوی کمتر از 90% کلسیم فلوراید است.

مدیرعامل فرآوری مواد معدنی پالش سنگ سوادکوه با بیان اینکه  فلورین کاربردهای بسیاری دارد و درصد میزان مصرف فلورین در صنایع مختلف متفاوت است، خاطرنشان کرد: اسید هیدروفلوریک برای ساخت انواع فلورکربن­ها و فلوروپلیمرها که به طور گسترده در تولید گازهای سردکننده (برای یخچال و کولر …) و تفلون­ها (مانند ظروف تفلونی) نقش اول را دارند از فلورین به دست می­آید.

رفیعی با بیان اینکه تولید فلورین در کشور ما بر حسب نیاز صنایع ذوب مادر، از سال 1354 شروع شد، افزود: استخراج فلورین معمولا به صورت هیدروترمال است و به ندرت در شرایط پگماتیتی انجام می­گیرد.

وی گفت: برای انجام استخراج ابتدا لازم است نحوه عملکرد رسوبات و رگه­ها بررسی شود، با توجه به شرایط، فرایند استخراج گاهی به صورت زیر زمینی (تونلی) و گاهی نیز به صورت روباز انجام می­گیرد.

این معدنکار یادآورشد: برای استخراج فلورین معمولا چاه­هایی با طول­های 80، 120 و 140 سانتیمتری حفر می­شود. این حفاری با استفاده از چکش­های حفاری با وزن 18 و 24 کیلویی انجام می­شود. پس از استخراج فلورین از دل کوه­ها و سنگ­ها، نوبت به عملیات کانه آرایی فلورین از باطله بر اساس تجربه کارگران و نیز با استفاده از سرند می­رسد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر فراوری فلورین بصورت فیزیکی در حال جداسازی است، گفت: متاسفانه در کل کشور فراوری فلورین مدیریت نشده است.

رفیعی افزود: فلورین مازندران تمام رنگ‌های شناخته شده دنیا شامل سبز، دودوی، سفید، سیاه، بنفش، صورتی، رز و رگه‌های آبی را دارد و در صورت فراوری به گوهر و جواهرات تا هزار برابر ارزش افزوده همراه خواهد داشت.

وی گفت: عادت به خام فروشی، ریسک­پذیری بالا سبب شد تا سرمایه­گذاران به سرمایه­گذاری سنگ فلورین رغبت نداشته باشند.

مدیرعامل فرآوری مواد معدنی پالش سنگ سوادکوه در مورد صادرات مواد معدنی مانند فلورین اظهارکرد: کلا صادرات مواد معدنی به لحاظ احساسی شاید حس خوشایندی نباشد زیرا مواد معدنی که برای همه مردم بوده در داخل کشور استفاده نشده و به کشورهای دیگر روانه می­شود، این مواد تجدید شدنی نیست، هرچند با صادرات این ذخایر ارز وارد کشور می­شود.

وی با بیان اینکه مهمترین مواد معدنی صادراتی ما سنگ آهن است که به چین صادر می­شود، گفت: در محدوده البرز مرکزی ذخایر گنج مانند هنگفتی از فلورین وجود دارد اما به دلیل عدم اکتشافات تفضیلی تولیدات ما کم است.

رفیعی با اشاره به اینکه بخش خصوصی نیز به دلیل اینکه این ذخایر جز انفال محسوب می­شود و چندین و چند ناظر مانند منابع طبیعی، محیط زیست، تامین اجتماعی، دارایی و سازمان صمت در کار تولید نظارت دارند رغبت چندانی برای ورد به این حوزه ندارند، خاطرنشان کرد: همه این مشکلات سبب شده تا تولیدات ما کم شده و در نتیجه صادرات پایین آید.

وی با بیان اینکه برای صادرات باید باید فلورین را فراوری کرده و  تا مرز اسید گریت با ارزش افزوده بیشتر رساند، گفت: هرچه عیار فلورین را با فرآوری بالا ببریم ارزش افزوده آن برای صادرات بیشتر خواهد شد.

رفیعی در ادامه بخشنامه جدید ارز اظهاری را مانع بزرگی بر سراه واحدهای کوچک معدنی برای صادرات دانست و افزود: صادرات مواد معدنی  زمانی مثمر ثمر خواهد بود که به صنعت داخلی ضربه­ای نخورد و جنس را به قیمت جهانی بفروشیم؛ اگر کشور روی 13معدن فلورین البرز مرکزی برنامه­گذاری کند می­توان موجب ارزآوری بسیاری شود اما به دلیل طولانی بودن سودآوری سرمایه­گذار تجاری مایل به این ریسک نیست.

این معدنکار تصریح کرد: صادرات باعث رشد اشتغال و رونق اقتصادی کشور خواهد شد.

وی از جمله دلایل خام فروشی را جلوگیری از تعطیلی معادن، ضعف صنایع فرآوری، فقدان قابلیت برنامه­ریزی برای فرآوری برخی مواد معدنی، مغایرت نرخ خرید صنایع داخلی از معدنکاران با قیمت جهانی مواد خام معدنی، فراهم نبودن زمینه برای فروش داخلی مواد خام معدنی، معضل تسهیلات بانکی و نرخ سود بالا، غفلت از بخش فرآوری مواد معدنی، تاثیر ظرفیت استخراج معدن بر موضوع خام فروشی و بی­ثباتی در برنامه­ریزی برای بهره­برداری و تولید در بخش معدن برشمرد.